ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ - ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ

Με την υπ’ αριθμ. Α178/2022 απόφασή του το Διοικητικό Εφετείο Πατρών απέρριψε αίτηση ακύρωσης ΟΤΑ, κάνοντας δεκτή την παρέμβαση δημοτικού συμβούλου - εντολέα μου, και επικύρωσε τη νομιμότητα της απόφασης Επιτροπής του άρθρου 152 του ν. 3463/2006. Με την τελευταία αυτή απόφαση είχε κριθεί ότι η προσπάθεια του ΟΤΑ να δημοπρατήσει δημόσιο έργο με την εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση του άρθρου 32 παρ. 2 εδ. γ’ του ν. 4412/2016 δεν είναι νόμιμη. Το Δικαστήριο επικύρωσε την απόφαση της Επιτροπής, καθώς δέχθηκε μεταξύ άλλων ότι δεν συντρέχει η σωρευτικά απαιτούμενη προϋπόθεση της αδυναμίας της αναθέτουσας αρχής να τηρήσει τις προθεσμίες των ανοικτών διαγωνιστικών διαδικασιών με δημοσίευση διακήρυξης, έστω συντομευμένων, ότι η κήρυξη του ΟΤΑ σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης δεν αρκεί αφ' εαυτής για να θεμελιώσει τη νομιμότητα της επιλεγείσας διαγωνιστικής διαδικασίας, ενώ η διαγωνιστική διαδικασία θα είχε σαν συνέπεια να καλυφθούν όχι μόνο έκτακτες, αλλά και τακτικές, προβλέψιμες ανάγκες του ΟΤΑ, κατ' αποδοχή σχετικών ισχυρισμών μου.

Το Δικαστήριο μεταξύ άλλων έκρινε ότι "με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά στη 5η σκέψη της παρούσας το Δικαστήριο κρίνει ότι νομίμως έγινε δεκτό με την προσβαλλόμενη απόφαση της Επιτροπής του άρθρου 152 του ν. 3463/2006 ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις προσφυγής στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση του άρθρου 32 παρ. 2 εδ. γ’ του ν. 4412/2016. Τούτο δε διότι από την χρονική ακολουθία των επικαλούμενων φυσικών φαινομένων, αρχής γενομένης από της 21ης-9-2020 με την καταιγίδα «ΙΑΝΟΣ» - που συνιστά απρόβλεπτο γεγονός και δεν αμφισβητείται από την προσβαλλόμενη απόφαση – και των επιμέρους φάσεων της διαδικασίας που συνολικά διήρκησαν πλέον του ενός και ημίσεος έτους, δεν συντρέχει η σωρευτικά απαιτούμενη προϋπόθεση της αδυναμίας της αναθέτουσας αρχής να τηρήσει τις προθεσμίες των διαδικασιών με δημοσίευση, έστω συντομευμένων. Ειδικότερα υπήρξαν αλλεπάλληλες καθυστερήσεις της αναθέτουσας αρχής ως προς την υποβολή τόσο του αρχικού αιτήματος χρηματοδότησης (οκτώ μήνες μετά την κακοκαιρία ΙΑΝΟΣ), τούτο δε ανεξαρτήτως του βαθμού δυσκολίας της σύνταξης της μελέτης, όσο και του συμπληρωματικού αιτήματος χρηματοδότησης (τρεισήμισι μήνες μετά), αλλά και ως προς την αποδοχή του αιτήματος χρηματοδότησης, την έγκριση της οριστικής μελέτης και των τεχνικών όρων του έργου, καθώς και της διαδικασίας του άρθρου 32 παρ. 2 εδ. γ’ του ν. 4412/2016, καθώς ανήκουν στη σφαίρα ευθύνης της αναθέτουσας αρχής. Συναφώς επισημαίνεται ότι καίτοι η οικεία μελέτη της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου ολοκληρώθηκε στις 9-3-2022, παρά ταύτα η ΥΣ48 σχετική εισήγηση αυτής υποβλήθηκε στην Οικονομική Επιτροπή του Δήμου στις 21-4-2022, η δε 117/26-4-2022 απόφαση αυτής, με την οποία εγκρίθηκε η ως άνω μελέτη, ανακλήθηκε στις 16-5-2022, για τυπικούς λόγους, με την 125/2022 όμοια, οπότε και εγκρίθηκε εκ νέου η ως άνω μελέτη και αποφασίστηκε η διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση. Το χρονικό δε διάστημα που αντιστοιχεί στην καθυστέρηση αυτή των δύο και πλέον μηνών, την αποκλειστική ευθύνη για την οποία φέρει ο αιτών Δήμος, θα ήταν από μόνο του υπεραρκετό για την ανάθεση του επίμαχου έργου με την επισπευσμένη διαδικασία του άρθρου 27 παρ. 3 του ν.4412/2016 και με πρόβλεψη ελάχιστης προθεσμίας υποβολής προσφορών 15 ημερών, προκειμένου να διασφαλιστεί επαρκής ανταγωνισμός και να εξυπηρετηθεί το δημόσιο συμφέρον δια της ανάδειξης αναδόχου που θα προσέφερε ικανό ποσοστό έκπτωσης και θα ήταν ταυτόχρονα κατάλληλος να εκτελέσει το έργο προσηκόντως, δοθέντος ότι η όλη διαδικασία εν τέλει διήρκησε συνολικά πολύ περισσότερο. Εξάλλου, από την 125/2022 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του αιτούντος Δήμου (όπως και από την ανακληθείσα 117/2022 αυτής), δεν προκύπτει ότι εξετάστηκε η δυνατότητα διενέργειας διαγωνισμού, έστω και με συντόμευση προθεσμιών. Περαιτέρω οι εργασίες που πρόκειται να ανατεθούν δεν αφορούν μόνο σε εκείνες που είναι απολύτως αναγκαίες και συνδέονται αιτιωδώς με τα επικαλούμενα ακραία καιρικά φαινόμενα, αλλά και εργασίες που θα καλύψουν ταυτόχρονα και τακτικές – πάγιες ανάγκες της περιοχής. Τούτο άλλωστε προκύπτει τόσο από το περιεχόμενο της 125/2022 απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου, σύμφωνα με την οποία οι ζημιές στην εν λόγω οδό οφείλονται στις «ακραίες καιρικές συνθήκες που επικράτησαν κατά καιρούς στην περιοχή» και όχι αποκλειστικά και εξ αιτίας των ισχυρών βροχοπτώσεων που εκδηλώθηκαν στις 21-9-2020, όσο και από το 5217/18-5-2021 αίτημα χρηματοδότησης του ως άνω Δήμου και τις με αριθ. 7433/21-5-2022 απόψεις του Δήμου που υποβλήθηκαν ενώπιον του Συντονιστή κατά την εξέταση της ενώπιον του ασκηθείσας ειδικής προσφυγής του παρεμβαίνοντος. Εξάλλου, σε κανένα εκ των στοιχείων του φακέλου δεν πραγματοποιείται ανάλυση των ζημιών που επήλθαν εξαιτίας της ως άνω κακοκαιρίας ούτε και συσχέτιση αυτών με τις προς ανάθεση εργασίες, καθώς σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην 5η σκέψη, η αναθέτουσα αρχή φέρει το βάρος απόδειξης ότι συντρέχουν σωρευτικώς οι προϋποθέσεις του άρθρου 32 παρ. 2 εδ. γ’ του ν.4412/2016, η οποία υποχρεούται να αιτιολογεί πάντοτε επαρκώς και ειδικώς την επιλογή προσφυγής στην διαδικασία αυτή. Μόνη δε η επίκληση των αποφάσεων του Γενικού Γραμματέα Πολιτιστικής Προστασίας περί κήρυξης σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης της περιοχής, δεν συνιστά αφ’ εαυτή κατεπείγουσα ανάγκη. Άλλωστε από το εύρος του συμβατικού αντικειμένου προκύπτει ότι σε αυτό περιλαμβάνονται εργασίες και προμήθειες που δεν συνδέονται αιτιωδώς με τα απρόβλεπτα καιρικά φαινόμενα και την αποκατάσταση των ζημιών του οδικού δικτύου του παραλιακού μετώπου στο απολύτως αναγκαίο μέτρο, όπως ασφαλτόστρωση παράπλευρων δρόμων, επίστρωση με κυβόλιθους, τοποθέτηση φωτιστικών και δέντρων καλλωπισμού. Επομένως, ο περί του αντιθέτου λόγος ακυρώσεως είναι απορριπτέος ως αβάσιμος. Περαιτέρω ο ειδικότερος λόγος του αιτούντος Δήμου ότι η επιλογή άλλης διαδικασίας και δη ανοικτού διαγωνισμού είναι χρονοβόρα, πέραν του ότι δεν αποδεικνύεται, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος καθόσον μόνη η ενδεχόμενη ταχύτητα που επιτυγχάνεται κατά την ανάθεση δημόσιας σύμβασης με την προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης (λόγω έλλειψης δημοσίευσης προκήρυξης) δεν δικαιολογεί την προσφυγή σε αυτή τη διαδικασία, ούτε παρέχει διακριτική ευχέρεια στην αναθέτουσα αρχή να την επικαλείται κάθε φορά που θεωρεί σκόπιμη την ταχύτερη ανάθεση της σύμβασης (ΕλΣυν Ολ. 182/2022). Εξάλλου, η πιθανότητα καθυστέρησης λόγω άσκησης προσφυγών και ενδίκων βοηθημάτων υπάρχει και στη διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση, είτε από προσκληθέντα οικονομικό φορέα είτε από τρίτο που αμφισβητεί ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις της διαδικασίας αυτής (ΔΕφΑθ 352/2021)".